Het postgraduaat PG21 cureerde, ontwierp en realiseerde afgelopen academiejaar “Rebelle gaat bloot”, een circulaire overzichtstentoonstelling om het 100-jarige bestaan van vrouwenvereniging Rebelle (voorheen Viva-SVV) te vieren. De volgende maanden reist de tentoonstelling doorheen Vlaanderen.
De vrouwenvereniging VIVA-SVV bestaat in 2022 100 jaar en vierde dat met een nieuwe naam, een uitbundig feest en een unieke overzichtstentoonstelling in het Mechelse congrescentrum Lamot. Voor dat laatste zorgde het postgraduaat PG21. Content-curator, scenograaf, product- en grafisch ontwerper en maker .. PG21 vulde elke rol in.
Tijdens het Rebellefestival bezochten honderden bezoekers de tentoonstelling in Mechelen. Vanaf dit najaar reist de tentoonstelling langs de verschillende regio’s.
Van scenografie over ontwerp tot realisatie
100 jaar geschiedenis, honderden baanbrekende gebeurtenissen en tientallen grensverleggende personen. Hoe breng je dit bij elkaar in één tentoonstelling?
Cureren en content mapping
We doorspitten de archieven van de nationale en regionale afdelingen van Rebelle en werkten gedurende meer dan 6 maanden via de interactieve online tool Miro samen met enkele topdames van Rebelle aan de samenstelling van de tentoonstelling. Honderden gadgets, ‘stem der vrouwen’, duizenden foto’s en vele honderden belangrijke en minder belangrijke gebeurtenissen werden gewikt en gewogen en uiteindelijk samengebracht in een concrete content map om de hoeveelheid aan materiaal tastbaar te maken.
Het was een enorme uitdaging maar tegelijk ook een unieke kans om te leren hoe we zo een 100-jarig bestaan het best konden overbrengen. En ook op welke manier we kunnen helpen om nieuwe mensen aan te trekken om in het verhaal van Rebelle te stappen.
Je moet enerzijds door de hele geschiedenis gaan om het publiek een zo goed mogelijk beeld te geven, maar anderzijds mag je ook niet teveel informatie geven. Dat evenwicht zoeken was een interessante opdracht.
Kwinten Diddens en Silke Balemans
SCENOGRAFIE
PG21 herleidde een eeuw geschiedenis via een interactief digitaal co-creatieproces tot 4 grote thema’s: Gezondheid, Mentaal & fysiek welzijn, Gelijkheid en Verenigen.
De vier themalijnen verschillen niet enkel inhoudelijk, ze zien er ook totaal anders uit. Ze vormen afzonderlijke lijnen in de tentoonstelling, met elk een eigen verhaal. De bezoeker kan kiezen om de tentoonstelling chronologisch of thematisch te bekijken. De vormgeving vloeit voort uit de thema’s zelf en de beschikbare materialen.
GEZONDHEID
Het eerste thema is eerder luchtig: gezondheid, kindervakanties, modeshows, …
Dit werd vertaald in een open structuur met tafeltjes die uitpuilen van foto’s en herinneringen en met tentstokken die de verbinding leggen tussen de decennia.
MENTAAL & FYSIEK WELZIJN
Het tweede thema, mentaal en fysiek welzijn, behandelt onderwerpen als abortus en geweld.
6 Molentjes op ooghoogte creëren cocons waarin de bezoeker wordt geconfronteerd met een pijnlijke geschiedenis van de meeste emotionele onderwerpen in deze tentoonstelling. De imponerende typografie en spiegels maken de bezoeker bewust van cijfers rond geweld en het taboe rond abortus.
GELIJKHEID
Voor het thema gelijkheid, gekenmerkt door acties, betogingen, en wetteksten, komt de inspiratie uit de protestborden die mensen dragen. Affiches en slogans werden in de hoogte verwerkt. Talloze wetten werden herschreven, geschrapt en ingevoerd en zijn samengebracht in grote boeken die openklappen op een draagbaar onderstel.
VERENIGEN
Deze set-up met pop-up tafels en zigzaggende bovenbladen is rondom te bekijken en weerspiegelt de ups en downs uit de rijke geschiedenis van het verenigingswerk. Met de grote kartonnen eye-catcher worden tenslotte ook nieuwe mensen aangesproken. Want zonder vrijwilligers is er geen Rebelle.
Circulair Ontwerp
Elke themalijn werd ontworpen en opgebouwd volgens circulaire principes, gebruik makend van de circular interior design guide die door onze onderzoekscollega’s wordt ontwikkeld. Dat resulteerde in 4 afzonderlijke circulaire en modulaire tentoonstellingssystemen .
Circulariteit gaat gaat o.a. over reststromen, over verbindingen en over modulariteit, maar ook over de toekomstige functies en waarde van de dingen.
Kim Jansen van Beek:
De materialen hebben mee de vorm bepaald. We zijn op zoek gegaan naar lokale reststromen, materiaal dat in vele gevallen niet meer zou worden gebruikt. Oude tentstokken bijvoorbeeld, die op festivals achtergelaten werden, of plexi schermen die tijdens de pandemie gebruikt werden als tussenschot. Nieuwe materialen hebben we zo efficiënt mogelijk gebruikt, door ze steeds precies uit te meten zodat we zo weinig mogelijk afval maakten. Verbindingen zijn bedacht dat ze weer los kunnen zodat alle materialen op het einde van de tentoonstelling weer kunnen hergebruikt worden. Onderdelen van de tentoonstellingen kunnen ook een tweede leven krijgen in een andere functie zodat ze langer meegaan.
Niet alleen denken, ook doen
Bij dit project werden de handen in het ‘hands-on’ traject letterlijk uit de mouwen gehaald en elke machine van het werkhuis werd gebruikt om de tentoonstelling te realiseren en nadien ook bij te sturen: Traditionele hout- en metaalbewerkingstechnieken werden gecombineerd met digitale productietechnieken en grootformaat drukwerk. Met een minimum aan bloed, met het nodige zweet en tranen. Grenzen werden ontdekt en verlegd…
Tijdens het proces hebben we zelf uitgezocht hoe we de dingen gingen uitvoeren, terwijl we geen meubelmakers zijn. Ik had zelfs nog nooit een boormachine vastgehad! Dat was een heel intensieve ervaring waarin we als ontwerpers een flexibele mindset moeten ontwikkelen en probleemoplossend leren denken. Dat levert soms onverwachte resultaten op. De laatste nacht voor het opstellen, werkten we met z’n allen door om alles klaar te krijgen. Maar het is allemaal gelukt, en ook als team zijn we er sterker uitgekomen. Het was heel bijzonder om te zien hoe de tentoonstelling door de bezoekers werd beleefd en hoe de interactie verliep. We kregen heel warme reacties en dat deed echt deugd na al dit harde werk.
Silke Balemans
Compact en mobiel
De tentoonstelling reist gedurende dit feestjaar ook nog eens doorheen Vlaanderen, langs alle lokalen Rebelle-afdelingen. Om dat mogelijk te maken moet de tentoonstelling niet alleen compact, mobiel en herbruikbaar zijn. Ze moet vooral ook makkelijk en snel op te bouwen zijn aan de hand van de eenvoudige bijgeleverde handleiding.
De opstelling van 10x10meter is effectief helemaal demonteerbaar en past perfect in een normale bestelwagen. Dat was een van de uitdagingen waarmee we van start gingen. Toch bleef het spannend tot na de afbouw van de eerste tentoonstelling in Lamot omdat pas dan alle elementen voor eerste keer samen kwamen. Mission accomplished!
Silke Balemans
We hebben onszelf als ontwerpers uitgedaagd om maatwerk te leveren voor Rebelle en tegelijkertijd toch universeel te werk te gaan.”
